Percepcja i transdukcja sygnału auksynowego

Streszczenie: Szlak transdukcji sygnału auksynowego z miejsca percepcji fitohormonu do miejsca gdzie następuje odpowiedź komórki nie został jeszcze ostatecznie poznany. Szereg wyników sugeruje, że białko wiążące auksyny - ABP1, związane z błonowym białkiem dokującym, jest receptorem współdziałającym z białkiem G. Szlak transdukcji sygnału obejmuje aktywację fosfolipazy A2, która uwalnia wtórne przekaźniki pochodzenia lipidowego aktywujące kinazę białkową regulującą na drodze fosforylacji plazmatyczną H⁺-ATPazę. Coraz więcej doniesień wiąże łańcuch transdukcji sygnału auksynowego z funkcjonowaniem kaskady kinaz MAP. Badania mutantów auksynowych (axr1, tir1, sur1) Arabidopsis thaliana zwróciły uwagę badaczy na zależną od systemu ubikwitynowego regulację cyklu komórkowego jako biochemiczną odpowiedź na auksynę.  Zmiany w ekspresji niektórych genów należą do najwcześniejszych odpowiedzi auksynowych. Geny z rodziny Aux/IAA są obecnie najlepiej poznanymi genami wczesnych odpowiedzi auksynowych. Szereg wyników wskazuje, że niektóre białka z tej rodziny są związane z kontrolą transkrypcji. Analiza funkcjonalna promotorów niektórych genów auksynowych umożliwiła poznanie kilku elementów odpowiedzi auksynowych (Aux RE) i domen odpowiedzi auksynowych (Aux RD). Poznanie Aux RE umożliwiło klonowanie i zsekwencjonowanie szeregu czynników transkrypcyjnych (ARF).

Słowa kluczowe: auksyny, białka wiążące auksyny, łańcuch transdukcji sygnału auksynowego, geny odpowiedzi auksynowej, czynniki odpowiedzi auksynowych
 

Charakterystyka molekularna mitochondrialnego DNA żyta uprawnego (Secale cereale L.)

Streszczenie: W pracy przedstawiono aktualny stan wiedzy na temat genomu mitochondrialnego  żyta  (Secale cereale L.). Podano ogólną charakterystykę mitochondrialnego DNA (mtDNA) żyta uprawnego, charakterystykę mtDNA w liniach cms, przedstawiono organizację genów rybosomalnych 18S i 5S w genomie mitochondrialnym żyta a także genu pol-r, spokrewnionego z genem polimerazy DNA typu B.

Słowa kluczowe: Secale cereale, mitochondrialny DNA
 

Komórki rozrusznikowe w przewodzie pokarmowym — zależności struktury i funkcji

Streszczenie: Powolne czynnościowe potencjały elektryczne zwane falami wolnymi są generowane przez yspecjalizowane komórki rozrusznikowe obecne w ścianie przewodu pokarmowego. Zjawisko to stanowi tzw. miogenną regulację motoryki, a wspomniane komórki są identyfikowane jako komórki śródmiąższowe Cajala. Jednakże funkcję rozrusznikową przypisuje się jedynie komórkom typu I i IV, podczas gdy komórkom typu II i III, a także typu IV przypisuje się rolę w przekazywaniu sygnałów elektrycznych z neuronów splotów śródściennych do komórek mięśniówki gładkiej. Podobieństwo śródmiąższowych komórek Cajala do innych komórek, zwłaszcza do neuronów, fibroblastów czy miocytów, stwarza trudności w ich precyzyjnym rozpoznawaniu.

Słowa kluczowe: komórki śródmiąższowe Cajala, przewód pokarmowy, rozrusznik, fale wolne
 

Cytokiny i procesy przekazywania sygnału: Grupa cytokin typu interleukin Y-6 jako układ modelowy

Streszczenie: Cytokiny pełnią ważną funkcję w kontroli kluczowych procesów życiowych organizmu, decydując o proliferacji, różnicowaniu, bądź śmierci komórek. Różnorodność reakcji komórki docelowej na działanie cytokin jest wynikiem aktywacji szeregu swoistych szlaków przekaźnictwa sygnału. Grupa cytokin typu interleukiny-6 oprócz samej IL-6 obejmuje ponadto: interleukinę-11 (IL-11), onkostatynęM (OSM), czynnik hamujący wzrost białaczki (LIF), rzęskowy czynnik neurotroficzny (CNTF) i kardiotrofinę-I (CT I).  Cytokiny te łączy wykorzystanie gpl30 jako wspólnego łańcucha b w multimerycznym  kompleksie receptora. Związanie ligandu wywołuje aktywację kinaz tyrozynowych Jak,  prowadząc do fosforylacji wewnątrzkomórkowej części receptora, a następnie aktywacji  różnorodnych szlaków sygnalizacji za pośrednictwem czynników STAT, fosfatazy SHP-2, kinaz z rodziny Src. Procesy sygnalizacji szlakiem Jak/STAT podlegają również negatywnej regulacji, głównie na drodze defosforylacji czynników STAT i syntezy swoistych inhibitorów z rodziny PIAS lub SOCS/SSI/JAB. Ostateczny wynik działania cytokin wydaje się być wypadkową działania przeciwstawnych, a jednocześnie zaktywowanych szlaków przekaźnictwa sygnału.

Słowa kluczowe: cytokiny, interleukina-6, gpl30, przekaźnictwo sygnału, Jak, STAT, SHP-2
 

Cząsteczki różnicowania na powierzchni limfocytów przeżuwaczy

Streszczenie: Znajomość markerów limfocytów a także poszczególnych subpopulacji limfocytów różnych gatunków zwierząt poszerza znacznie możliwości weterynaryjnej diagnostyki laboratoryjnej. Nie wszystkie jednak cząsteczki różnicowania opisane u ludzi znajdują swoje odpowiedniki na komórkach zwierzęcych. Dlatego wydaje się celowym bieżące śledzenie doniesień wyników badań laboratoryjnych uzupełniających listę rozpoznanych antygenów i przeciwciał monoklonalnych produkowanych do ich identyfikacji. Szczególnie starannie są one opisywane u przeżuwaczy, co w związku z częstością pojawiania się nowych chorób oraz trudnościami z wyeliminowaniem wcześniej występujących jest niezmiernie pożądane. Limfocyty przeżuwaczy stanowią liczną (od 45 do 75 %) populację leukocytów. Wspólnym antygenem leukocytarnym jest cząsteczka CD45, jednak u przeżuwaczy nie występuje ona na limfocytach WC1+ oraz na monocytach. Podstawowym markerem limfocytów T przeżuwaczy jest cząsteczka TCR z tym, że komórki TCR-1(g i d)+  stanowią około 60% wszystkich limfocytów. Inne markery limfocytów T to cząsteczki CD1, CD2, CD5 i CD6 oraz CD4, CD8 i WC1. Wskaźnik CD4/CD8 we krwi obwodowej przeżuwaczy wynosi około 1,53, w mleku natomiast 0,85 i podlega wahaniom w przebiegu laktacji. Limfocyty WC1+ (CD4-CD8-TCR gd+) stanowią bardzo liczną (40%) populację limfocytów u młodych zwierząt. Markerami limfocytów B przeżuwaczy są przeciwciała, głównie klasy IgM, obecne na ich powierzchni oraz cząsteczki nie znajdujące odpowiednika homologicznego wśród cząsteczek obecnych na limfocytach ludzkich. Należą do nich WC3 (CD21-like), WC4 (CD19), WC6 (obecne na limfocytach B oraz na komórkach CD2+. Nie występują natomiast na komórkach WC1+ i na tymocytach.) i WC10 (na limfocytach B i na subpulacjach komórek CD2+, nie ma ich na monocytach i granulocytach ani na komórkach WC1). Do markerów aktywacji na limfocytach, zarówno T jak i B należą: IL-2R, który wykazuje ekspresję w wyniku aktywacji limfocytów TCR(ab)+ i cząsteczka CD25, która wykazuje wysoki poziom ekspresji na populacji WC1+ (TCRgd+). Głównymi markerami dojrzewania są cząsteczki CD1, izoformy CD45 oraz receptory dla L-selektyny. Spośród pozostałych komórek limfocytarnych (K, NK i LAK) we krwi obwodowej przeżuwaczy komórki NK bydła są CD4-CD5-CD6-WC1-, natomiast komórki LAK są CD2+CD4-CD8-.

Słowa kluczowe: limfocyty, CD, przeżuwacze.
 

Niektóre cechy fenotypowe i czynnościowe komórek śródbłonków naczyniowych

Streszczenie: Śródbłonek naczyniowy jest strukturą odgrywającą krytyczną rolę w procesie krążenia i krzepnięcia krwi, w miażdżycy, w stanach zapalnych, jak również w progresji nowotworowej. Szczególnym rodzajem śródbłonka jest tzw. śródbłonek wysoki zlokalizowany w węzłach chłonnych, biorący udział w krążeniu limfocytów. Charakterystyczną cechą śródbłonka jest niski obrót komórkowy, przy zachowanej zdolności do szybkiej migracji i proliferacji w odpowiedzi na uszkodzenie. Cechą fenotypową odróżniającą go od innych komórek jest selektyna E oraz swoiste cząsteczki adhezyjne zwane adresynami. Biorą one udział w zapoczątkowaniu procesu adhezji leukocytów do ściany naczynia. Pod wpływem chemokin następuje aktywacja leukocytów umożliwiająca ich ścisłą adhezję do ściany naczynia i w końcu transmigrację przez ścianę naczynia, do otaczającej tkanki. Precyzyjne zdefiniowanie cząsteczek adhezyjnych oraz aktywatorów i inhibitorów tego wieloetapowego procesu pozwoli, być może, na próby interwencji terapeutycznej w przypadku stanów zapalnych lub chorób nowotworowych.

Słowa kluczowe: Fenotyp komórki śródbłonka, cząsteczki adhezyjne, adhezja, transmigracja leukocytów.
 

Tworzenie i rozpad kompleksu kohezyjnego chromatyd siostrzanych

Streszczenie: Kohezja chromatyd siostrzanych jest niezbędna do zachowania dokładnej segregacji chromosomów w cyklu komórkowym. W ostatnich latach zidentyfikowano kohezynę - kompleks białek odpowiedzialnych za utrzymanie kohezji mitotycznej do momentu wejścia komórek w anafazę. Zidentyfikowano również niektóre białka indukujące i regulujące rozpad kompleksu kohezyjnego. Głównymi regulatorami są: APC -  wielopodjednostkowa ligaza ubikwityna - białko, Pds1p - inhibitor anafazy oraz Esp1p - separyna, bezpośrednio wpływająca na rozpad kohezyny.

Słowa kluczowe: mitoza, chromosomy, chromatydy, kohezja
 

Neurokininy i ich receptory

Streszczenie: Neurokininy to grupa peptydów występująca w układzie nerwowym ssaków. Charakteryzują się one występowaniem wspólnej sekwencji 4 aminokwasów przy C-końcu łańcucha peptydowego. Do neurokinin zalicza się substancję P (SP), neurokininę A (NKA) i neurokininę B (NKB). Neurokininy łączą się ze specyficznymi dla nich receptorami: NK1, NK2, NK3. Sekwencja aminokwasowa tych receptorów jest w ponad 65% homologiczna. SP jest ligandem receptora NK1, NKA - receptora NK2, a NKB - receptora NK3. Każda z nich jest jednocześnie agonistą każdego typu receptora neurokinin. Receptory neurokinin sprzężone są z białkami G, które działają na różne układy efektorowe wtórnych przekaźników, poprzez które neuropeptydy te depolaryzują błonę postsynaptyczną komórki nerwowej. Depolaryzacja ta wywołana jest zablokowaniem kanałów potasowych. Zakończenia synaptyczne zawierające neurokininy oraz receptory neurokinin pojawiają się we wczesnych etapach embriogenezy. Pozwala to przypuszczać, że neurokininy zaangażowane są w różnicowanie i rozwój neuronów.

Słowa kluczowe: neurokininy, neuropeptydy, receptory transbłonowe, substancja P, tachykininy