Postępy Biologii Komórki, tom 32, 2005, supl. 23

Nowa epoka cytometrii przepływowej – przewodnik po współczesnych cytometrach i ich zastosowanie

Przeciwciała monoklonalne i poliklonalne i ich zastosowanie w cytometrii przepływowej

Streszczenie: Przeciwciała to substancje białkowe zdolne do swoistego wiązania się z antygenem. Przeciwciała poliklonalne to grupa przeciwciał, które rozpoznają różne epitopy tego samego antygenu. Przeciwciała monoklonalne to przeciwciała rozpoznające wyłącznie jeden epitop. Obydwa typy przeciwciał mają zastosowanie diagnostyczne jednak tylko przeciwciała monoklonalne mają zastosowanie w cytometrii przepływowej. Dzięki sprzęganiu przeciwciał z barwnikami fluorescencyjnymi możliwe jest wykrywanie antygenów różnych typów komórek. Rozwiązania techniczne współczesnych cytometrów przepływowych dają możliwość odczytu do kilkunastu różnych fluorescencji jednocześnie, co w praktyce oznacza możliwość jednoczesnej oceny ekspresji do kilkunastu różnych antygenów jednej komórki.

Streszczenie: Ocena immunofenotypu komórek jest jedną z ważnych metod umożliwiających postawienie właściwej diagnozy, a także wybór odpowiedniego schematu postępowania w wielu schorzeniach hematoonkologicznych. Poznanie prawidłowego obrazu hematopoezy jest niezwykle ważne, ponieważ pozwala na określenie odstępstw od normy przy ocenie materiału patologicznego. W pracy przedstawiono schemat zmian ekspresji antygenów na/w komórkach w trakcie procesu krwiotworzenia. Zaproponowano również schematy trzy-, cztero- i sześciokolorowej cytometrycznej analizy ekspresji antygenów komórek biorących udział w normalnej hematopoezie.

Immunofenotyp dojrzałych komórek hematopoetycznych – pierwotne i wtórne niedobory

Streszczenie: W pracy przedstawiono charakterystykę leukocytów krwi obwodowej i węzłów chłonnych z oceną immunofenotypów, podaniem zmienności związanej z wiekiem. W rozdziale o niedoborach odporności przedstawione zostały pierwotne niedobory wraz z opisem zmian w obrębie proporcji populacji leukocytów ocenianych metodą cytometrii przepływowej. Omówiono szerzej te niedobory, w których badania immunofenotypu komórek krwi obwodowej i węzłów chłonnych stanowi podstawę rozpoznania.

Słowa kluczowe:

Streszczenie: Współczesna diagnostyka chorób rozrostowych krwi obejmuje różnorodne techniki laboratoryjne. Cytometria przepływowa jest obecnie niezbędnym narzędziem do diagnozowania białaczek i chłoniaków, stosowanym obok klasycznej cytologii, cytochemii, cytogenetyki i biologi molekularnej. Ogromną zaletą cytometrii przepływowej jest możliwość wieloparametrowej oceny antygenowej na poziomie pojedynczej komórki nowotworowej. Cytometria przepływowa w diagnostyce ostrych białaczek pozwala określić pochodzenie badanej komórki oraz jej stopień dojrzałości, a zatem jaki jest podtyp badanej białaczki oraz precyzyjnie identyfikuje nietypową ekspresję antygenów, umożliwiając dalsze monitorowanie minimalnej choroby resztkowej. W artykule omówiono aktualną klasyfikację immunologiczną ostrych białaczek, przedstawiono przykładowe panele stosowanych przeciwciał monoklonalnych w diagnostyce ostrych białaczek wraz z ich interpretacją kliniczną, oraz pokazano graficzne przykłady analizy immunofenotypowej, w oparci o doświadczenia własne Kliniki Hematologii CMUJ w Krakowie. Artykuł ten może stanowić praktyczną pomoc dla osób rozpoczynających immunofenotypowanie ostrych białaczek.

Streszczenie: W pracy przestawiono zasady diagnostyki chłoniaków nieziarniczych u dzieci z propozycją podstawowego zestawu przeciwciał monoklonalnych do oceny immunofenotypu komórek chłoniakowych. Omówiono najczęstsze postacie chłoniaków nieziarniczych u dzieci z uwzględnieniem immunofenotypu i znaczenia ekspresji niektórych determinant dla klasyfikacji tych rozrostów.

Słowa kluczowe:

Summary: Chłoniaki są nowotworami układu limfatycznego, ale komórki tego układu, głównie limfocyty są morfologicznym substratem układu odpornościowego. Limfocyty znamionuje ekspresja różnych antygenów pojawiających się na kolejnych stadiach ich różnicowania. Antygeny te, ujęte w tzw. klasyfikacji CD (ang. cluster determinants), wykazują także ekspresję w chłoniakach. Pozwala to na ich wykrycie przy pomocy różnych metod, a w szczególności cytometrii przepływowej. Ta ostatnia ma nie tylko funkcje diagnostyczną, ale pozwala również wykryć chorobę resztkową, a także monitorować proces nowotworowy w przebiegu leczenia. Diagnostyka chłoniaków jest w pierwszym rzędzie oparta na badaniu histopatologicznym skrawka tkankowego, ale cytometria stanowi tu cenne uzupełnienie zapewniając szybkość uzyskania wyniku, dane liczbowe komórek dodatnich, odsetek komórek proliferujących, ploidię DNA, jednak bez oceny topografii zmiany. Materiał do badania cytometrycznego może pochodzić nie tylko z krwi czy szpiku kostnego, ale także z oligobiopsji guza lub węzła chłonnego. Duża i stale rosnąca liczba antygenów różnicowania limfocytów stwarza szerokie możliwości oceny nie tylko chłoniaków z komórek B, ale także T i NK. Metodyka badania oparta na ocenie w świetle lasera kilku do kilkunastu tysięcy żywych komórek poddanych reakcji z przeciwciałem znakowanym fluorochromem jest stosunkowo prosta i pozwala na uzyskanie wartościowego wyniku w ciągu kilku godzin. W podsumowaniu, przedstawione dane, poparte przykładami obrazów cytometrycznych, świadczą jednoznacznie, że równoległe stosowanie cytometrii przepływowej z oceną morfologiczną skrawka tkankowego może stanowić „złoty standard” w diagnostyce i monitorowaniu tej grupy nowotworów złośliwych.

Wykrywanie minimalnej choroby resztkowej w ostrej białaczce limfoblastycznej u dzieci

Summary: Wykrywanie choroby resztkowej metodą cytometrii przepływowej jest oparte o określenie immunofenotypu komórek białaczkowych w okresie diagnostycznym ze szczególnym uwzględnieniem zaburzeń ilościowych i jakościowych ekspresji determinant. Największe znaczenie ma wykrywanie choroby resztkowej w okresie uzyskania pierwszej remisji. Omówiono o również szczegółowo problemy z oceną choroby resztkowej i interpretacją uzyskanych wyników w ostrej białaczce limfoblastycznej z linii limfocytu B i T.

Summary: W pracy przedstawiono mechanizmy komórkowe procesu apoptozy i nekrozy oraz podstawowe metody badania ilościowego procesu apoptozy. Przedstawiono metody oceny apoptozy przy użyciu testu z dioctanem fluoresceiny (FDA/PI), Aneksyną V, testu PARP i testu TUNEL. Opisano szczegóły poszczególnych testów oraz zalety i wady poszczególnych metod, a także zasady ich stosowania.

Zastosowanie cytometrii przepływowej do oznaczania zawartości DNA u roślin

Streszczenie: Cytometria przepływowa wykorzystywana jest w badaniach roślin do oznaczania ploidalności, aktywności cyklu komórkowego, poziomu endoreplikacji oraz wielkości genomu. Analizie można poddawać niemal każdy rodzaj materiału roślinnego, włączając ten pochodzący z kultur tkankowych. Przedstawiono protokoły przygotowywania prób i przeprowadzania analiz tkanek roślinnych, a także podano składy buforów do izolacji i wybarwiania jąder.